مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در یک طرح نظرسنجی به بررسی «مصرف شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی مردم ایران» پرداخته است. به گزارش روابط عمومی ایسپا، طرح نظرسنجی مذکور شهریورماه 1404 با ‏اندازه نمونه 1502 نفر و جامعه آماری ایرانیان بالای ۱۵ سال ساکن در مناطق شهری و روستایی به شیوه ‏مصاحبه تلفنی اجرا شده است. ‏

مطابق با آخرین برآورد گروه‌های جمعیتی مرکز آمار کشور در سال 1403، نمونه‌ها در طرح نظرسنجی مذکور تخصیص داده شدند. بر این اساس 50.8 درصد از افراد نمونه را مردان و 49.2 درصد را زنان تشکیل می‌دهند. 24.6 درصد از افراد نمونه 15 تا 29 سال، 44.9 درصد 30 تا 49 سال  و 30.5 درصد نیز بالای ۵۰ سال، سن دارند. 32.2 درصد از افراد نمونه، تحصیلات زیردیپلم، 32.6 درصد مدرک دیپلم و 33.7 درصد تحصیلات دانشگاهی دارند. 78 درصد از افراد نمونه ساکن شهرها و ۲۲ درصد ساکن روستاهای کشور هستند. 

مصرف روزانه شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی

 جهت بررسی مدت زمان استفاده مردم از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی، در سوالی از آن‌ها پرسیده شد: «به طور متوسط در یک شبانه‌روز چند ساعت از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید؟». یافته‌ها نشان می‌دهد 13.7 درصد افراد بالای ۱۵ سال کشور اصلا از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند. 44.3 درصد مردم، در شبانه روز یک تا دو ساعت از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. به طور متوسط افراد بالای ۱۵ سال کشور در یک شبانه روز، 2 ساعت و 8 دقیقه از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.

طبق نتایج تحلیلی، با افزایش سن مدت زمان استفاده از رسانه‌های اجتماعی کمتر می‌شود. افراد در گروه سنی 15 تا 29 سال به طور میانگین 3 ساعت و 8 دقیقه در شبانه‌روز از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این زمان برای افراد 30 تا 49 سال 2 ساعت و 16 دقیقه و برای افراد بالای 50 سال یک ساعت است. از سوی دیگر، افراد با تحصیلات بالاتر، مدت زمان بیشتری از این شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. افراد با تحصیلات دانشگاهی ۲ ساعت و 38 دقیقه در شبانه‌روز از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این عدد برای افراد با تحصیلات دیپلم 2 ساعت و ۱7 دقیقه و برای افراد با تحصیلات کمتر از دیپلم یک ساعت و ۲۴ دقیقه است. همچنین، افراد ساکن در مناطق روستایی مدت زمان کمتری از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. به بیان دیگر، مدت زمان استفاده از رسانه‌های اجتماعی در مناطق روستایی برابر با 1 ساعت و 33 دقیقه است. اما در مراکز استان و شهر‌های غیرمرکز استان مدت زمان استفاده از رسانه‌های اجتماعی به ترتیب، 2 ساعت و 23 دقیقه و 2 ساعت و 22 دقیقه است.

زمینه‌های استفاده از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی

 از کاربران شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی پرسیده شد: «شما از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی بیشتر به چه منظوری استفاده می‌کنید؟» براساس نتایج، 47.3 درصد کاربران برای کسب اخبار و اطلاعات، 47.2 درصد برای سرگرمی‌هایی مانند موسیقی، تماشای فیلم و کلیپ طنز و ... و همچنین 30.9 درصد برای ارتباط با دیگران، دوستان، خانواده و همکاران، از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها استفاده می‌کنند. 24.9 درصد آموزش و مهارت‌آموزی و 20.5 درصد کار و درآمدزایی را از جمله زمینه‌های استفاده از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی بیان کرده‌اند. در این سوال پاسخگو می‌توانست بیش از یک گزینه را انتخاب نماید، بنابراین جمع درصد بیش از ۱۰۰ است.

میزان آشنایی با ابزارهای هوش مصنوعی

 جهت سنجش میزان آشنایی مردم با ابزارهای هوش مصنوعی از آن‌ها پرسیده شد «شما تا چه اندازه با ابزارهای هوش مصنوعی مثل چت جی‌پی‌تی و جِمِنای و... آشنا هستید؟». طبق نتایج نظرسنجی، 35.6 درصد مردم اصلا با ابزارهای هوش مصنوعی آشنا نیستند و 32.1 درصد نیز بیان کردند که فقط اسم این ابزارها را شنیده‌اند. اما، 27.2 درصد اظهار داشتند می‌توانند تاحدودی با ابزارهای هوش مصنوعی کار کنند و 5.1 درصد بیان داشتند به صورت تخصصی و حرفه‌ای از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. بنابراین 32.3 درصد از افراد بالای 15 سال کشور از ابزارهای هوش مصنوعی (حرفه‌ای یا غیرحرفه‌ای) استفاده می‌کنند.

34.8 درصد مردان و 29.6 درصد زنان (به صورت تخصصی یا غیرحرفه‌ای) با ابزارهای هوش مصنوعی کار می‌کنند. 54.2 درصد از افراد 15 تا 29 سال، 31.2 درصد از افراد 30 تا 49 سال و 16.1 درصد از افراد 50 سال و بیشتر بیان کردند با ابزارهای هوش مصنوعی کار می‌کنند. 57.9 درصد از افراد با تحصیلات دانشگاهی بیان کردند از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و این عدد برای افراد با تحصیلات دیپلم 26.8 درصد و افراد با تحصیلات کمتر از دیپلم 11.3 درصد است. افراد ساکن در مراکز استان‌های کشور (43.7 درصد) بیشتر از افراد ساکن در شهرهای غیرمرکز استان (31.8 درصد) و روستاها (12.4 درصد) از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.

زمینه‌های استفاده هوش مصنوعی

 در ادامه، از افرادی که بیان کردند می‌توانند تاحدودی با ابزارهای هوش مصنوعی کار کنند و یا به صورت تخصصی از آن‌ها استقاده می‌کنند پرسیده شد، «شما معمولا برای چه کارهایی از هوش مصنوعی استفاده می‌کنید؟» 54.4 درصد کاربران ابزار‌های هوش مصنوعی برای کسب اطلاعات عمومی، 27.8 درصد برای آموزش و مهارت آموزی و 26.7 درصد برای پژوهش و کارهای علمی از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. از دیگر زمینه‌های مورد استفاده کاربران از هوش مصنوعی می‌توان به تولید محتوا و طراحی، توسعه نرم‌افزار و برنامه‌نویسی، زبان و ترجمه، برنامه‌ریزی زندگی، مشاوره و راهنمایی حرفه‌ای، مشاوره پزشکی، مشاوره‌ حقوقی و کارهای قضایی اشاره کرد. در این سوال پاسخگو می‌توانست بیش از یک گزینه را انتخاب نماید، بنابراین جمع درصد بیش از ۱۰۰ است.

اعتماد به پاسخ‌های دریافتی از هوش مصنوعی

 در ادامه، از کاربران پرسیده شد، «چقدر به پاسخ‌ها و نتایجی که از هوش مصنوعی دریافت می‌کنید اعتماد دارید؟» نتایج نشان می‌هد که 53.6 درصد کاربران اعتماد زیادی به پاسخ‌ها و نتایج دریافتی از هوش مصنوعی دارند. اما میزان اعتماد 20.7 درصد آن‌ها به این پاسخ‌ها و نتایج کم است و 25.3 درصد نیز تاحدودی به پاسخ‌ها و نتایج اعتماد دارند.