گروه ترجمه ایسپا: محمد عاملی

در ایالات‌متحده و کشورهای دیگر، مشارکت مردم در اجتماعات مذهبی عاملی تعیین کننده است. براساس تجزیه و تحلیل داده‌های نظرسنجی در ایالات‌متحده و بیش از 24 کشور دیگر توسط مرکز تحقیقات پیو، افرادی که در اجتماعات مذهبی فعال هستند، نسبت به افرادی که فعالیتی در این اجتماعات ندارند یا حضوری کم رنگ¬تر دارند، شادترند و در اجتماع نیز، پرنشاط تر ظاهر می‌شوند. اگرچه افراد مذهبی از نظر سطح ورزشی و چاقی مفرط در شرايط سالم¬تری به سر نمی‌برند اما این افراد تمایل کمتری به استفاده از سیگار و مشروبات الکلی دارند. در بسیاری از کشورها، افراد مذهبی وضعیت عمومی سلامت خود را در سطحی مطلوب می‌بینند، هر چند که ایالات‌متحده در زمره استثنائات احتمالی قرار دارد. بسیاری از مطالعات قبلی ارتباط مثبتی بین دین و سلامت در ایالات‌متحده یافته‌اند. به عنوان مثال، محققان دریافتند که آمریکایی‌هایی که به طور منظم در مراسم‌های مذهبی شرکت می‌کنند، بیشتر عمر می‌کنند. مطالعات دیگری در این زمینه، تمرکز خود را بیشتر بر جزئیات روابط دین و سلامت قرار داده¬اند، از جمله این که چگونه دین می‌تواند به بیماران مبتلا به سرطان سینه کمک کند تا با استرس مقابله کنند. از سوی دیگر، مطالعاتی نیز وجود دارند که رابطه‌ای قوی بین مذهب و سلامت بهتر در آمریکا پیدا نکرده¬اند و حتی برخی از مطالعات روابطی منفی مانند درصد بالای چاقی در میان آمریکایی‌های مذهبی نشان داده‌اند.

برای دانستن اینکه آیا دین تاثیری مثبت، منفی یا تلفیقی از این دو برجای می‌گذارد، محققان مرکز تحقیقات «پیو» با ایجاد رویکردِ تحقیقاتیِ گسترده و بین المللی، به بررسی این موضوع پیچیده پرداختند. این تحقیقات با تمرکز بر 8 شاخص مختلف از سلامت فردی و اجتماعی طی دهه گذشته انجام شد. این گزارش به بررسی سطوح میزان رضایت از خود و همچنین پنج معیار سلامت فردی و دو معیار مشارکت اجتماعی می‌پردازد. این مطالعه با تقسیم افراد به سه دسته به دنبال درک این مساله است که آیا وابستگی مذهبی یا مشارکت در امور مذهبی - یا هر دو - ارتباطی با شادی، سلامت و مشارکت اجتماعی دارد یا خیر. این سه دسته عبارتند از:
1. فعالان مذهبی: متشکل از افرادی که با گروه مذهبی خاصی شناخته می‌شوند و اعلام می‌کنند که حداقل هفته‌ای یک‌بار در برنامه‌های آن مجموعه شرکت می‌کنند.
2. افراد غیرفعال در امور مذهبی: این افراد هویت یک مذهب را پذیرفته‌اند اما به ندرت در برنامه‌های مذهبی شرکت می‌کنند.
3. بی دین‌ها: این افراد خود را به هیچ یک از ادیان متعهد نمی‌دانند.

این تجزیه و تحلیل نشان می‌دهد که در ایالات‌متحده و بسیاری از کشورهای دیگر در سراسر جهان، مشارکت منظم در یک جامعه مذهبی به وضوح با سطوح بالاتر شادی و مشارکت مدنی مرتبط است. (خصوصاً در رای‌گیری انتخابات و پیوستن به گروه‌های اجتماعی یا دیگر سازمان‌های داوطلبانه). این امر ممکن است نشان دهنده‌ی این موضوع باشد که  جوامعی که سطح تعاملات مذهبی در آنها مانند ایالات‌متحده رو به کاهش است می‌توانند در معرض خطر کاهش رفاه شخصی و اجتماعی قرار گیرند. اما این بررسی‌ها از مدارک کمی دال بر اینکه وابستگی مذهبی به خودی خود در میزان شادی یا مشارکت مدنی افراد نقش ایفا می‌کند، در اختیار دارد. علاوه بر این، تصوری ترکیبی از پنج معیار بهداشتی نیز وجود دارد. در آمریکا و هر جای دیگر، افراد مذهبی با احتمال کمتری نسبت به دیگران درگیر رفتارهای خاصی هستند که بعضا به عنوان گناه تلقی می‌شوند (مانند سیگار کشیدن و نوشیدن الکل). اما فعالیت مذهبی ارتباط روشنی با ورزشکار بودن یا چاقی مردم ندارد. بعد از تطبیق تفاوت‌های سنی، تحصیلات، درآمد و عوامل دیگر، هیچ ارتباط آماری بین مذهبی بودن و سلامت عمومی در هیچ کدام از 26 کشور و دیگر مناطق مطالعه شده بجز تایوان، مکزیک و ایالات‌متحده وجود ندارد.

حتی در ایالات‌متحده، قدرت ارتباط بین دین و سلامتی بستگی به اقدامات و مجموعه داده¬ها دارد. برای مثال، در برخی از سال‌ها، برآورد‌های اجتماعی نشان داده‌است که مذهبی‌هایی که حداقل ماهی یکبار در کلیسا یا دیگر اماکن مذهبی شرکت می‌کنند از سلامت بیشتری برخوردارند، در حالی که در سال‌های اخیر این موضوع مورد توجه قرار نگرفته است. ماهیت دقیق ارتباط بین مشارکت در فعالیت‌های مذهبی، شادی، مشارکت مدنی و بهداشت نامشخص است و نیاز به مطالعه بیشتر دارد. در حالی که اطلاعات ارائه‌شده در این گزارش نشان می‌دهد که ارتباطی بین فعالیت‌های مذهبی و معیارهای خاص رفاهی در بسیاری از کشورها وجود دارد، اما این ارقام نمی‌تواند اقدامات مذهبی را مستقیما مسئول بهبود زندگی مردم بداند. عده‌ای بر این باورند که گروهی از مردم (چه سکولار چه مذهبی) تمایل به حضور در فعالیت‌های اجتماعی را دارند، که این مساله منافع جسمی یا روانی آنها را تامین می¬کند. علاوه بر این، شاید علت فعال بودن چنین افرادی ناشی از شادی و سلامت آن‌ها باشد و علل دیگر دخالتی در این موضوع نداشته باشد.

دلیلش هرچه که است، بیش از یک سوم افراد مذهبی در ایالات‌متحده (36 درصد) خود را بسیار خوشحال توصیف می‌کنند، در حالی که تنها یک چهارم از آمریکایی‌های غیر مذهبی و بی دین چنین احساسی دارند. در سراسر 25 کشور دیگر که داده ‌هایشان در دسترس هستند، افراد مذهبی در تقریباً نیمی از کشورها (12 کشور) احساس شادی بیشتری می‌کنند، این احساس در بین بی دین¬ها تنها در یک سوم از کشورها (9 کشور) دیده شده است. غالبا چنین تفاوت هایی قابل‌توجه هستند:
به عنوان مثال در استرالیا، 45 درصد از بزرگسالان مذهبی می‌گویند که زندگی بسیار شادی دارند، در حالی که 32 درصد از افراد غیر فعال در امور مذهبی و 33 درصد از بی دین¬ها چنین حسی دارند. در هیچ کشوری آمار‌ها ميزان خوشحالی مذهبیان را کمتر از سایرین نشان نداده است. (هرچند در بسیاری از کشورها، تفاوت چندانی بین گروه مذهبی و غیر مذهبی وجود ندارد). هنگامی که نوبت ارزیابی مشارکت مدنی می‌رسد، مجددا نتایج از الگوی خاصی تبعیت می‌کند: عموما، افراد فعال مذهبی بیشتر در گروه‌های داوطلبانه و اجتماعی حضور دارند. این مسئله با مطالعات قبلی انجام شده در آمریکا مطابقت دارد. در ایالات‌متحده، 58 درصد از بزرگسالان مذهبی می‌گویند که علاوه بر اماکن مذهبی، در یکی از انواع سازمان‌های داوطلبانه از جمله گروه‌های خیریه، باشگاه‌های ورزشی و یا اتحادیه‌های کارگری فعال هستند. تنها در حدود نیمی از افراد غیر مذهبی (51 درصد) و کم‌تر از نیمی از بی دین ها (39 %) چنین می‌گویند.

الگوی مشابهی در بسیاری از کشورهای دیگر دیده می‌شود که این داده‌ها اکنون در دسترس هستند: مشارکت افراد مذهبی در سازمان‌های داوطلبانه بیشتر است. در بین 25 کشور، 11 کشور فعالان مذهبی، بیشتر از افراد غیر فعال برای پیوستن به گروه‌های اجتماعی تمایل نشان می‌دهند. در این میان در هفت کشور نیز بزرگسالان مذهبی بیشتر از بی دین ها نسبت به عضویت در سازمان‌های داوطلبانه علاقه دارند. علاوه بر این، درصد بالایی از افراد مذهبی در ایالات‌متحده (69%) می‌گویند که آن‌ها همیشه در انتخابات رای می‌دهند. این آمار برای غیر مذهبی‌ها 59% و برای بی دین‌ها 48% است.

بر اساس داده‌های موجود، خارج از ایالات‌متحده و در نیمی از کشور‌های بررسی شده (12 کشور از بین 24 کشور)، فعالان مذهبی بیشتر از بی¬دین ها برای رای دادن در انتخابات مشارکت می‌کنند؛ این آمار در کشورهای دیگر، تفاوت چندانی ندارد. در 9 کشور بین 24 کشور، مذهبی‌ها بیشتر از هم وطنان غیرمذهبی خود در انتخابات شرکت می‌کنند. این در حالیست که خلاف آن در هیچ کشوری که داده‌هایش در دسترس ما باشند صادق نیست.

این اطلاعات از یافته‌های مهم تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط مرکز تحقیقاتی پیو و دو سازمان دیگر (انجمن ارزیابی ارزش‌های جهانی و برنامه نظرسنجی اجتماعی بین‌المللی) هستند. این گزارش بر روی کشورهایی تمرکز می‌کند که جمعیتی کافی از مذهبی‌ها، غیر مذهبی‎ها و بی دین‌ها را در اختیار دارند تا به محققان اجازه دهند که هر سه گروه را با استفاده از داده‌های نظرسنجی به طور مشابه مقایسه و بررسی کنند. در نتیجه، این تجزیه و تحلیل نمی‌تواند نشانگر آمار جهانی باشد زیرا تنها ۲۶ کشور توسط «انجمن ارزیابی ارزش‌های جهانی» برای ارزیابی سلامت، شادی و مشارکت گروهی مورد سنجش قرار گرفتند؛ تنها ۲۵ کشور برای بررسی نرخ مشارکت رای‌گیری سنجیده شدند و فقط 19 کشور توسط «برنامه نظرسنجی اجتماعی بین‌المللی» پیرامون نوشیدن الکل، چاقی و ورزش مورد مطالعه قرار گرفتند. طی یک نظرسنجی، مرکز تحقیقات پیو، برآوردی از میزان شادی مردم ایالات‌متحده را ارائه کرده است. کشورهایی که مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند اغلب کشورهای مسیحی در اروپا و آمریکا هستند (چون به نظر می‌آید این کشورها دارای جمعیت‌ قابل‌توجهی از افراد بی دین هستند) هر چند که این تجزیه و تحلیل شامل چند کشور آفریقایی و آسیایی مانند آفریقای جنوبی، کره‌جنوبی و ژاپن نیز می‌شود.

دلیل دیگری که این مطالعه به شدت وابسته به اطلاعات کشورهای مسیحی است این است که حضور منظم در برنامه‌های مذهبی که از سنجش‌های کلیدی آزمايش¬ها به شمار می‌رفت، اقدامی مهم‌تر در برخی از ادیان جهان (مانند مسیحیت، اسلام و یهودیت) نسبت به دیگران (مانند آیین هندو و بودایی که در آن تاکید کمتری بر عبادت همگانی وجود دارد) به شمار می‌آید.